“Mijn kunst is meditatie en gebed in kleur”

Ver voordat in de Westerse wereld spirituele en esoterische stromingen als new age en mindfulness populair worden, combineert Alexej von Jawlensky (1864-1941) met een open levenshouding het beste uit verschillende religieuze stromingen. De van oorsprong Russische kunstenaar ontwikkelt zich in München tot één van de belangrijkste Duitse expressionisten en staat samen met Wassily Kandinsky aan de wieg van de kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter. Gemeentemuseum Den Haag presenteert Jawlensky’s rijke oeuvre van landschappen, stillevens en portretten in een groot overzicht waarbij de nadruk ligt op de invloed van zijn spirituele beleving. In samenwerking met zijn nog in leven zijnde kleindochters wordt voor het eerst ook uitgebreid aandacht besteed aan zijn liefde voor de muziek en de inspiratie die hij daarin vond.

Alexej von Jawlensky, Vrouwenkop, 1911, Olieverf op karton, 55,2 x 51,3 cm, Gemeentemuseum Den Haag

Museum Land van Valkenburg toont van 30 september 2018 t/m 7 januari 2019 in de bovenzaal een expositie met boeiende installaties van Jet Nuij.

Jet Nuij, geboren in Heerlen (1959) studeerde 'textiel monumentaal' aan de Academie voor beeldende kunsten in St. Truiden en behaalde aan de Academie voor beeldende kunst & media in Genk (B) een specialisatiegraad 'textiele kunsten'. In 2014 won zij de Academie Prijs Genk.

Jet Nuij onderzoekt in haar werk het proces van herinneren, verlies, rouw en transformatie. Met tastbare overblijfselen en herinneringen zoekt zij het verdwijnpunt van het oude en het verschijnen van iets nieuws. Ze transformeert dit en ontrukt het in een nieuwe vorm aan de vergetelheid. Daarmee ontstaan vluchtige herinneringen, voorgoed gevangen in een nieuwe huid.

Haar werk gaat over het opzettelijk vergeten, de vernietiging van historisch materiaal, de terugkeer van het verdrongene en de onomkeerbaarheid van het verleden. Maar ook de verblinde toeschouwer, de (over)levende getuige, de intimiteit van familiegeschiedenis en de geschiedenis van haar eigen geboortestreek (de mijnstreek) zijn belangrijke motieven in haar werk.

De vernissage van de expositie vindt plaats op zondag 30 september om 15.00 uur in de bovenzaal van het museum. De inleiding wordt verzorgd door Frans Geraedts - filosoof.

In de expositie Bagger! Het begin van de Nederlandse geschiedenis staat de archeologische vindplaats Kessel (Lithse Ham) in de gemeente Oss centraal. Kessel ligt aan de Maas en vormt samen met de nabijgelegen vindplaats Over de Maas (Moordhuizen) de grootste archeologische vindplaats van Nederland. Bij baggerwerkzaamheden zijn en worden hier enorme hoeveelheid archeologisch materiaal naar boven gehaald waaronder zwaarden, schilden en helmen, bijlen, sieraden, gordelhaken, ketels, munten, aardewerk, dierlijk botmateriaal en menselijke skeletresten met duidelijke sporen van geweld. Daarnaast zijn tientallen tuf- en kalkstenen bouwfragmenten gevonden. Veel van de vondsten stammen uit de (late) ijzertijd en Romeinse tijd (50 v. Chr. – 450 na Chr.).

In de tentoonstelling Bagger! vertellen we de verschillende verhalen die bij de vondsten horen. Daarnaast verbinden we de vondsten met de vroegste historische bronnen over onze streken. Daaruit rijst een opmerkelijk beeld: een grindgat aan de Maas lijkt in meerdere opzichten het begin te vormen van de geschreven geschiedenis van Nederland in het algemeen en Brabant in het bijzonder.
museum jan cunen

In de tentoonstelling Marie Cécile Thijs - Tussen Hemel en Aarde neemt kunstfotografe Marie Cécile Thijs (Heerlen 1964) ons mee in haar wereld waar tijd en ruimte vervagen. Een sprookjesachtig universum met zwevende vazen, levensechte eenhoorns, engelachtige wezens en magische taferelen. Het regent kikkererwten. Koninklijke katten met kroontjes kijken ons onverstoorbaar aan. Kinderen steken ongegeneerd hun tong uit of zijn bevroren in een heimelijke schreeuw. Tijd bestaat niet, in een daverende stilte komt alles tot leven. Objecten krijgen persoonlijkheid. Portretten worden stillevens en stillevens worden portretten. Marie Cécile Thijs: "Als in een parallelle wereld, waar ze hun eigen leven gaan leiden en een nieuwe betekenis krijgen. We kijken ernaar, maar zien een andere werkelijkheid.”

Met chirurgische precisie regisseert Marie Cécile Thijs haar surrealistische beelden, die qua licht en kleur doen denken aan het werk van de grote 17e-eeuwse Nederlandse meesters, maar hedendaags zijn in enscenering en uitstraling. Haar foto’s kenmerken zich door tegenstellingen. Ze zijn zowel verstild als krachtig en dynamisch, paradoxaal en tegelijkertijd vanzelfsprekend, absurdistisch in alle ernst. Hoe aards haar onderwerpen meestal ook zijn, de kenmerkende lichtval roept een gevoel van sereniteit op. Is er meer tussen hemel en aarde? museum jan cunen

Licht, water en lucht nodigen uit tot reflectie, blijkt uit zowel een negentiende-eeuws zeegezicht van Hendrik Willem Mesdag als de geënsceneerde wolk van Elspeth Diederix uit 2003. Een weids Normandisch landschap dat Andreas Schelfhout in 1839 maakte, krijgt een andere lading naast een foto van Viviane Sassen uit 2005 en een monumentale tekening van Erik Odijk uit 2000. De collectie van Museum Jan Cunen kent vele kleuren en gezichten, die onderling verrassende combinaties en associaties opleveren. Zij aan zij tonen we de hoogtepunten. Van de sinds de jaren vijftig opgebouwde rijke collectie negentiende-eeuwse schilderkunst tot hedendaagse fotografie. Van publiekslievelingen tot herontdekte pareltjes uit het depot. Museum Jan Cunen laat zien wat het in huis heeft. Vanaf 1933 verzamelde de Osse stadsarchivaris Jan Cunen, grondlegger van het naar hem vernoemde museum, archeologische vondsten, portretten van Osse fabrikanten, religieuze sculpturen en klederdrachten uit de streek. De romantische schilderkunst verwees naar de Gouden Eeuw, terwijl het impressionisme een inleiding vormde op de moderne kunst. Dit maakte latere uitbreidingen naar oude meesters en hedendaagse kunst mogelijk. Zo ontstond in de loop der tijd een zeer veelzijdige verzameling, die ontwikkelingen in de (Nederlandse) kunst openbaart, maar ook verrassende verbanden herbergt. Salon geeft een nieuwe kijk op het werk van George Hendrik Breitner, Johan Barthold Jongkind, Jan Toorop, Marinus Boezem, Pieter Engels, Martine Stig en vele anderen. https://www.museumjancunen.nl/mjc/salon---hoogtepunten-uit-de-collectie-van-mjc.aspx

Haat en liefde, gevaar en schoonheid

Geweld, strijd en haat roepen in eerste instantie afkeer op. Toch zijn we ook gefascineerd door de schoonheid van het gevecht wanneer het onderdeel is van bijvoorbeeld een dansvoorstelling of verbeeld is in een schilderij. Beauty of the Battle in CODA Museum confronteert de bezoeker met deze lastige tegenstelling. De tentoonstelling verkent de grenzen van haat en liefde, gevaar en schoonheid in een samenstelling die schilderkunst, beeldhouwkunst, performancekunst, installaties en dans verbindt. Beauty of the Battle in CODA Museum Apeldoorn is te zien van 30 september 2018 tot en met 3 februari 2019.

Mohau Modikaseng, Ditaola VII, 2014, inkjet print op papier

Do It Together Neighborhood is een samenwerkingsproject met woningcorporatie De Woonplaats. Van overheidswege is De Woonplaats genoodzaakt het beheer en de organisatie van de wijkvoorzieningen Prismare, Lumen en Stroinkshuis af te stoten. Wijkbewoners en organisaties in de wijk worden in de toekomst zélf verantwoordelijk voor de voorzieningen en contacten binnen hun wijk. De Woonplaats heeft Tetem gevraagd een bijdrage te leveren in deze transitie. Wat zijn de kaders waarbinnen zelforganisatie kan plaatsvinden? Wat betekent deze transitie voor de functie van de wijkcentra? Wat wordt de nieuwe rol van de wijkbewoners en organisaties in de wijk? Hoe kan een nieuwe rol voor De Woonplaats eruit zien?

Kunstenaars Françoise Braun, Arletta Elst en Bram Kuypers hebben onderzoek gedaan naar de manier waarop deze ‘zelforganisatie’ vorm kan krijgen en gesprekken gevoerd met de gebruikers van de drie wijkvoorzieningen. De resultaten van dit onderzoek zijn te zien in de tentoonstelling in Tetem. Françoise Braun ontwikkelt een beeldend object, dat mensen fysiek in staat stelt samen te werken aan een nieuw evenwicht. Arletta Elst bouwt een interactief lichtobject waarbij het publiek, net als bij zelforganisatie, het werk zelf kan bedienen en veranderen. Bram Kuypers maakt een groeiende installatie met geleende kopjes suiker als vertrekpunt. Op deze manier onderzoekt hij fundamentele verbindingen, nieuwsgierigheid en betrokkenheid bij de wijkbewoners. Dit project is niet alleen inspirerend voor een breed publiek, maar biedt betrokkenen daadwerkelijk handvatten om tot actie over te gaan.

Opening: donderdag 11 oktober om 17:00 uur met een korte toelichting door de kunstenaars bij de werken die ze voor deze tentoonstelling hebben gemaakt.

DIT Neighborhood valt binnen Tetem’s programmalijn Living together with strangers, maar legt tegelijkertijd de verbinding met opvolger Walk-in Worlds.

Exploring-Lab: Zelfsturende wijk
Maak in aansluiting op de tentoonstelling DIT Neighborhood een zelfsturende wijk met behulp van 3D pennen. Je kunt vanuit bestaande grondpatronen of naar eigen inzicht een bijdrage ontwikkelen aan een zelfsturende wijk. Deze wijk groeit gedurende de tentoonstelling DIT Neighborhood. In het Exploring-Lab worden technieken en processen die een centrale rol spelen in de tentoonstellingen uitgelicht en omgezet in inloopworkshops op beginners en gevorderden niveau. Het Exploring-Lab is dagelijks van 13:30-16:30 uur geopend. tetem

De Oude Kerk presenteert een lang verborgen kunstschat: zeven historische zijruimtes, waaronder enkele die eerder niet voor publiek toegankelijk waren. De inrichting, een samenspel tussen erfgoed en hedendaagse kunst, omvat eigen collectiestukken en topbruiklenen. Meer Oude Kerk is vanaf 5 oktober dagelijks te zien.

De Oude Kerk breidt uit en biedt het publiek vanaf 5 oktober een ruimer beeld van de geschiedenis en de huidige betekenis van het gebouw. Onder de titel Meer Oude Kerk kunnen bezoekers straks genieten van zelden vertoonde kunstschatten. Zeven gerestaureerde zijruimtes gaan open voor het publiek en worden ingericht met eigen collectiestukken en topbruiklenen uit verschillende musea en kerken.De Kerkmeesterskamer, de Librije, de IJzeren Kapel, de Spiegelkamer, de Bibliotheek en Collegekamer maar ook het Heilig Graf zijn vanaf dit najaar dagelijks toegankelijk. Dit is des te opmerkelijker, omdat sommige zijruimtes, waaronder de geheimzinnige IJzeren Kapel, in het verleden permanent gesloten bleven. In totaal komt er 155 m2 tentoonstellingsruimte bij. Tijdens een eerste tijdelijke presentatie in de Collegekamer is een zilveren monstrans te zien van 1 meter hoog, een bruikleen van de Nicolaikirche in Kalkar. Dit middeleeuwse topstuk dateert uit 1549 en maakte oorspronkelijk, in de katholieke tijd, deel uit van het bezit van de Oude Kerk.

Lange tijd is de collectie van de Oude Kerk en haar cultuurhistorische betekenis onderbelicht gebleven. Maar met de officiële museumregistratie in 2016 kwam hier verandering in. Inventarisatie en onderzoek kregen prioriteit. De collectie bestaat uit ca. 2600 objecten en ca. 100 schilderijen en prenten, waaronder schilderijen van David Colijns (1582 – c.1665) en Emanuel de Witte (1617 – 1692) die tot de Collectie Nederland behoren. Recentelijk nam het Rijksmuseum twee objecten van de Oude Kerk in bruikleen. Belangrijke schilderijen waaronder Gezicht op het IJ werden gerestaureerd. Nu de collectie en haar cultuurhistorische waarde beter in beeld zijn gebracht, wil de Oude Kerk haar kennis zo veel mogelijk delen. Met het oog hierop heeft zij een omvangrijke herinrichting in gang gezet, waarbij de entree is opgefrist, een museumwinkel is ontwikkeld en zijruimtes zijn geklimatiseerd. De nieuwe opstelling van de collectie in de intieme zijruimtes van de Oude Kerk geeft bezoekers de kans om meer te ontdekken over de Oude Kerk en kunstwerken op hun oorspronkelijke plek te bezichtigen.

Verboden terrein voor volwassenen: twee herfstvakantieweken lang krijgen kinderen de kans voor 35 euro een kunstwerk te kopen van bekende en minder bekende kunstenaars -zonder enige hulp van 18-plussers. De gloednieuwe editie van Kunst4kids bevat meer dan 1000 originelen en werken in oplage, van onder andere Tal R, Gelatin, Maria Roosen en Klaas Kloosterboer.

De succesvolle tweejaarlijkse verkooptentoonstelling Kunst4Kids van Museum Boijmans Van Beuningen vindt deze herfst voor de zesde keer plaats. Dit keer twee weken in plaats van een week en in de herfstvakantie. Eerdere edities trokken ruim 1000 kinderen naar de Rotterdamse succestentoonstelling. Kinderen en jongeren van 5 tot en met 18 jaar kunnen van zaterdag 13 oktober tot en met zondag 28 oktober voor weinig geld zelfstandig een ‘echt’ kunstwerk aanschaffen in het museum. De zeefdrukken, sculpturen en tekeningen zijn speciaal gemaakt voor de tentoonstelling door 26 hedendaagse kunstenaars. De keuze voor een werk moeten de kids zelfstandig maken gebaseerd op hun smaak. Namen worden niet vermeld bij de kunstwerken en volwassenen mogen de ruimte niet betreden.

Sjarel Ex: “Kunst4Kids zorgt ervoor dat kinderen al op jonge leeftijd in contact met kunst. Ze krijgen de kans om hun smaak om te zetten in een aankoop en verbinden zich wellicht in de toekomst als verzamelaar aan de kunstenaars, want die hebben het natuurlijk ​hard nodig”

Over de technologisering van het menselijk lichaam en de vermenselijking van de technologie.

Schetsten James Whale en David Cronenberg nog dystopische toekomstvisies met Frankenstein en eXistenz, inmiddels lijkt de vermenselijking van technologie een feit. Is de laatste barrière geslecht? Eye kijkt terug en vooruit met een programma over de fusie van mens en machine en de rol van hightech en big data.

Filmprogramma (selectie)
Metropolis (Fritz Lang DE 1927)
Bride of Frankenstein (James Whale US 1935)
Forbidden Planet (Fred M. Wilcox US 1956)
Alphaville ( Jean-Luc Godard FR 1965)
THX 1138 (George Lucas US 1971)
Tetsuo: The Iron Man (Shin’ya Tsukamoto JP 1989)
Tetsuo II: Body Hammer (Shin'ya Tsukamoto JP 1992)
Ghost in the Shell (Mamoru Oshii JP 1995)
eXistenZ (David Cronenberg CA GB FR 1999)
Her (Spike Jonze US 2013)
Ex Machina (Alex Garland GB 2014)

Museum Land van Valkenburg presenteert met trots vanaf zondag 21 oktober een bijzondere expositie met topstukken uit de befaamde collectie van het echtpaar Van Bommel van Dam, grondleggers van het gelijknamig museum in Venlo. Dit is wegens verhuizing naar het voormalig Postkantoor in Venlo momenteel gesloten. Om een bloemlezing uit de collectie tussentijds elders te kunnen tonen ging Museum Van Bommel van Dam graag akkoord met een verzoek zo’n 75 topwerken in Valkenburg te exposeren. Hiertoe zijn alle museumzalen van de benedenverdieping – ruim 125 m² – vrij gemaakt.
In Valkenburg zijn werken van Aad de Haas, Ger Lataster, Pieter Defesche en Lei Molin te bewonderen. Amsterdamse Limburgers zijn goed vertegenwoordigd in de collectie Van Bommel van Dam. Ook internationaal bekende kunstenaars als Eugène Brands, Wim Oepts, Sierk Schröder, Herbert Fiedler, Leo Gestel, Jan Schoonhoven, Kees Maks en Woody Amen zijn aanwezig. De Jacques Vonkzaal is gereserveerd voor prachtige series van graficus Flip van der Burgt.
De expositie is in nauwe samenwerking met de staf van Museum Van Bommel van Dam tot stand gekomen. “Toen Museum Valkenburg zich bij ons meldde, reageerden we blij verrast,” zegt waarnemend directeur Bernard Ellenbroek. “We kregen veel verzoeken binnen maar dit paste goed. We vinden het belangrijk dat de collectie in een ander deel van Limburg te zien is en een ander publiek bereikt. We verwachten daarbij ook toeristen die Valkenburg in de kerstperiode bezoeken.”
De collectie Van Bommel van Dam is in Valkenburg te zien van 21 oktober - 20 januari 2019. In de zalen draaien verschillende filmpjes over het verzamelaarsechtpaar en hun enorme collectie.

Museum Land van Valkenburg presenteert met trots vanaf zondag 21 oktober een bijzondere expositie met topstukken uit de befaamde collectie van het echtpaar Van Bommel van Dam, grondleggers van het gelijknamig museum in Venlo. Dit is wegens verhuizing naar het voormalig Postkantoor in Venlo momenteel gesloten. Om een bloemlezing uit de collectie tussentijds elders te kunnen tonen ging Museum Van Bommel van Dam graag akkoord met een verzoek zo’n 75 topwerken in Valkenburg te exposeren. Hiertoe zijn alle museumzalen van de benedenverdieping – ruim 125 m² – vrij gemaakt.
In Valkenburg zijn werken van Aad de Haas, Ger Lataster, Pieter Defesche en Lei Molin te bewonderen. Amsterdamse Limburgers zijn goed vertegenwoordigd in de collectie Van Bommel van Dam. Ook internationaal bekende kunstenaars als Eugène Brands, Wim Oepts, Sierk Schröder, Herbert Fiedler, Leo Gestel, Jan Schoonhoven, Kees Maks en Woody Amen zijn aanwezig. De Jacques Vonkzaal is gereserveerd voor prachtige series van graficus Flip van der Burgt.
De expositie is in nauwe samenwerking met de staf van Museum Van Bommel van Dam tot stand gekomen. “Toen Museum Valkenburg zich bij ons meldde, reageerden we blij verrast,” zegt waarnemend directeur Bernard Ellenbroek. “We kregen veel verzoeken binnen maar dit paste goed. We vinden het belangrijk dat de collectie in een ander deel van Limburg te zien is en een ander publiek bereikt. We verwachten daarbij ook toeristen die Valkenburg in de kerstperiode bezoeken.”
De collectie Van Bommel van Dam is in Valkenburg te zien van 21 oktober - 20 januari 2019. In de zalen draaien verschillende filmpjes over het verzamelaarsechtpaar en hun enorme collectie.

Sinterklaas vindt het zo gezellig in het museum dat hij dit jaar ook weer komt logeren. Natuurlijk zijn er ook weer een hoop leuke activiteiten te doen in het museum.

Voor meer informatie zie de www.liemerskunstwerk.nl

‘Dat naaistertje’, zo werd de befaamde Coco Chanel minachtend omschreven door haar tijdgenoot Paul Poiret. Hij viel haar aan op haar vrouw-zijn, maar feitelijk zag hij haar als grote concurrent. Tijden zijn veranderd. Nooit eerder stonden er zoveel vrouwelijke ontwerpers aan het hoofd van een modehuis als momenteel. Een perfect moment voor een tentoonstelling waarin sterke vrouwen in de mode centraal staan. Femmes Fatales, dit najaar te zien in het Gemeentemuseum Den Haag, is de eerste tentoonstelling in de modegeschiedenis die volledig is gewijd aan vrouwelijke ontwerpers. Ontwerpen zij anders voor vrouwen dan hun mannelijke collega’s? Wat is hun invloed? Wat betekent vrouw-zijn voor hun creaties? En wat is hun visie op mode? Er is werk te zien van Coco Chanel, Jeanne Lanvin, Elsa Schiaparelli, Mary Quant, Vivienne Westwood, Sonia Rykiel, Miuccia Prada, Maria Gracia Chiuri (Dior), Nederlandse grootheden als Fong Leng, Sheila de Vries en Iris van Herpen en vele anderen.

Maria Garcia Chiuri voor Dior, Miuccia Prada, Vivienne Westwood, Rei Kawakubo (Comme des Garçons), Sarah Burton voor Alexander McQueen en tot voor kort Phoebe Philo voor Céline. Stuk voor stuk powervrouwen. Met hun ontwerpen domineren ze de hedendaagse catwalks en sommigen zijn ware voorvechters van de vrouwenrechten of spreken zich expliciet politiek uit. Zo bestormde Kawakubo in de jaren 70 de Parijse catwalk met de naam Comme des Garçons, wat letterlijk ‘net als de jongens’ betekent. Westwood is al haar hele carrière politiek geëngageerd en zet zich in voor verschillende politieke overtuigingen en het milieu. Katherine Hamnett gebruikte in de jaren 80 het T-shirt als medium om zich uit te drukken. De foto waarop zij in protestshirt koningin Elizabeth de hand schudt, is wereldberoemd.

Meer recent verwees Maria Grazia Chiuri in haar eerste collectie voor Dior naar een lezing en publicatie van activiste en schrijfster Chimamanda Ngochi Adichie: ‘We Should all be Feminists’. Dit statement drukte zij voor de Spring 2017 collection op T-shirts die werden gedragen bij een op de New Look geïnspireerd ensemble. Ook een jaar later stelde Chiuri een prikkelende vraag via een T-shirtopdruk: ‘Why Are There No Great Women Artists?’ Chiuri zelf geeft aan dat de opkomst van Donald Trump, de women’s protest marches en de #metoo-beweging haar engagement in het publieke debat hebben aangewakkerd. Dat geldt ook voor Angela Missoni (Missoni). Voor haar najaarscollectie 2017 bracht ze zogenaamde ‘pussy hats’, ontworpen als protest tegen Donald Trump, van de straat naar de catwalk.

Met zulke krachtige vrouwen die niet alleen prachtige ontwerpen maken, maar ook lef tonen en duidelijke statements niet schuwen, is het nauwelijks nog voor te stellen dat de eerste vrouwelijke ontwerpers zich staande moesten houden in een mannenwereld. Tot aan de afschaffing van de gilden, na de Franse revolutie, was het kleermakersvak een mannenambacht, evenals dat van borduurder en rijglijfmaker. Vrouwen werkten als wollen- of linnennaaisters aan vrouwengarderobes, maakten onderkleding en kinderkleding of mooie decoraties voor japonnen. In de negentiende eeuw werkten steeds meer vrouwen als ‘couturière’, Frans voor ‘naaister’. Er moest echter een man aan te pas komen om het beroep een ‘upgrade’ te geven, want het was de Engelsman Charles Frederick Worth die de term ‘couturier’ in het leven riep. Niet lang daarna volgden vrouwelijke couturiers met een eigen couturehuis, zoals Jeanne Paquin en Jeanne Lanvin en later Gabriëlle ‘Coco’ Chanel, Madeleine Vionnet, Madame Grès (Alix Barton) en Elsa Schiaparelli. Als ware femmes fatales maakten deze dames, als hen dat zo uitkwam, handig gebruik van hun vrouwelijkheid. Zij zetten hun vrouw-zijn in om aan te geven dat alleen zij in staat waren ten volle te begrijpen hoe je het beste een vrouwenlichaam kunt kleden.

Na de Tweede Wereldoorlog verschenen visionaire ontwerpers als Mary Quant, Sonia Rykiel en Barbara Hulanicki (Biba) ten tonele. En ook deze jonge garde had volop aandacht voor vrouwelijkheid en comfort. De wikkeljurk die Diane von Furstenberg in de jaren 70 ontwierp lijkt nu zo vanzelfsprekend, maar was destijds een revolutie.



De tentoonstelling Femmes Fatales – Sterke vrouwen in de mode bevat werk van een indrukwekkende lijst vrouwelijke (inter)nationale ontwerpers. Naast wereldberoemde namen komen in de tentoonstelling ook vrouwen aan bod die achter de schermen van menig modehuis verstrekkende invloed hebben of hadden, maar compleet onbekend zijn in de modegeschiedenis.

Er verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus (Nederlands- en Engelstalig) bij uitgeverij Waanders & De Kunst met medewerking van modejournalist Georgette Koning.

Coco Chanel, 1935 Foto: Man Ray. Man Ray Trust / ADAGP / Pictoright Amsterdam 2018/ Gemeentemuseum Den Haag

Rome was het centrum van de wereld in het begin van de Gouden Eeuw. Jonge schilders uit heel Europa trokken naar de Eeuwige Stad, waar – zo deed het gerucht de ronde – Caravaggio voor een revolutie had gezorgd. Een nieuw realisme in de schilderkunst, ongekend drama, het grote gebaar en een mysterie van licht. Dat moest je met eigen ogen zien. Utrechtse schilders Dirck van Baburen, Hendrick ter Brugghen en Gerard van Honthorst waren erbij.

Tussen 1600-1630, de kernperiode van het Europees Caravaggisme, werden in Rome 2700 kunstenaars geregistreerd, waarvan 572 buitenlanders. Ze bezochten dezelfde kerken en collecties. Ze spraken elkaar. En ze schilderden! Dezelfde thema’s, dezelfde inspiratiebronnen, maar in uitwerking totaal verschillend. Utrecht, Caravaggio en Europa belicht juist deze verschillen tussen de Europese navolgers van Caravaggio. Door de werken thematisch te presenteren is direct duidelijk dat iedere kunstenaar werkte vanuit zijn eigen culturele achtergrond.

Utrecht, Caravaggio en Europa brengt het Rome van 1600-1630 naar Utrecht. Met zeventig meesterwerken laat de tentoonstelling voor het eerst de Utrechtse Caravaggisten naast hun Europese collega’s zien: Italianen Caravaggio, Bartolomeo Manfredi, Cecco da Caravaggio, Giovanni Antonio Galli (Lo Spadarino), Giovanni Serodine, Orazio Borgianni en Orazio Gentileschi, Spanjaard Jusepe de Ribera, Fransen Nicolas Régnier, Nicolas Tournier, Simon Vouet en Valentin de Boulogne en Vlamingen Gerard Seghers en Theodoor Rombouts.

De tentoonstelling bevat ruim zestig bruiklenen, afkomstig uit museale en privécollecties in Europa en de VS, waaronder de Vaticaanse musea, het Louvre in Parijs, Galleria degli Uffizi in Florence, The National Gallery of Art in Londen en The National Gallery of Art in Washington, maar ook uit kerken in Rome.

Dat de schilderijen van de Utrechters zo herkenbaar Hollands zijn, heeft te maken met het nog verder doorgevoerde realisme van Caravaggio. Baburen en Ter Brugghen schilderden ook lelijkheid: knollen van neuzen, rotte tanden, vieze nagels. Aan Ter Brugghen komt zelfs de twijfelachtige eer toe de meest lelijke, maar ook de meest realistische baby te hebben geschilderd in de zeventiende-eeuwse schilderkunst.

inv.nr. 10786. Gerard van Honthorst. De koppelaarster 1625.
(c) Centraal Museum Utrecht / Tom Haartsen
Gerard van Honthorst deed het zeer goed in Rome. Honthorsts inventie op zijn scenes via een verborgen, indirecte lichtbron te verlichten werden zelfs zo beroemd dat hij de bijnaam ‘Gherardo delle Notti’ kreeg, Gerard van de Nachten. Hij kreeg – net als Dirck van Baburen – belangrijke opdrachten voor altaarstukken en van beide kunstenaars werden schilderijen aangekocht door belangrijke verzamelaars, zoals Kardinaal Giustiniani, een beschermheer van Caravaggio. Hun werk hing in de zalen van diens palazzo, naast dat van de Italianen, Vlamingen, Fransen en Spanjaarden.

De tentoonstelling volgt de drie Utrechters op hun Rome-avontuur, maakt inzichtelijk wat het met hen deed, en toont hun mooiste werk.

De tentoonstelling werpt een nieuw licht op het Internationaal Caravaggisme. Geldt Caravaggio wel als de belangrijkste inspiratiebron voor de Utrechters Baburen, Honthorst en Ter Brugghen?

Bij Utrecht, Caravaggio en Europa verschijnt een gelijknamige catalogus met essays van Dr. Ashok Roy, Dr. Bernd Ebert, Prof. Dr. Helen Langdon, Dr. Liesbeth M. Helmus, Dr. Marten Jan Bok en Prof. Dr. Volker Manuth.

Kunstwerk! Liemers Museum stelt uit de bestaande collecties een overzicht van Nederlandse kunstenaars samen die in de periode na het interbellum werkte. Het interbellum – de periode tussen WO1 en WO2 – heeft een ongekende invloed gehad op de beeldende kunst. Razendsnelle ontwikkelingen die echter niet staakten na het einde daarvan. Ervaar zelf hoe uiteenlopende kunstenaars als M.C. Escher, Karel Appel en Peter Struycken na de oorlog en de wederopbouw hun hervonden vrijheid beleefden.

Van Gogh zag zijn zonnebloemen anders, heel verfrissend. Ook Mondriaan keek anders naar de wereld, zeer vernieuwend. De leden van Fotokring de Liemers gaan een jaar lang anders naar de wereld kijken om meer te zien. In deze wereld is bijna iedereen voorzien van een camera, of smartphone. Er bij zijn, het fotograferen of simpelweg vastleggen is niet meer genoeg om kunstzinnig bezig te zijn. Je zult anders moeten kijken om meer te zien! Om niet alleen het oog maar ook de hersenen anders te laten kijken zal de tentoonstelling verweven zijn met teksten die tot nadenken dwingen. Soms humoristisch, soms prikkelend, soms poëtisch maar altijd anders dan gewoon, zelfs de presentatie wordt anders dan u denkt. Wilt u ook eens Anders kijken meer zien!, dan zien wij u graag.